سیر انکشافی اعمار وطرحریزی تعمیرات مشابه درداخل وخارج کشور

سیر انکشافی اعمار وطرحریزی تعمیرات مشابه درداخل وخارج کشور

معلومات مختصر تاریخی :

حرفه مهندسی ساختمان یکی ازقدیمی ترین حرفه های روی زمین به شمار میرود زیراانسان درشروع پیدایش خود همیشه احتیاج و ضرورت به سرپناه داشت تا به واسطه آن خودرا ازشر دشمن ، تاثیرات نامساعد اقیلمی ( گرمی – سردی بارش برف وباران)وغره محافظه نماید درآن زمان هر فامیل یاقبیله ساختمان مسکن شان را خود به عهده داشتن درین مرحله انکشافی جامعه ما تنها عمده ترین مسایل عملی وسودمند ساختمان حل گردید به مرور زمان برعلاوه مرفعه بودن ومحکم بودن مساله قشنگ بودن خانه ها نیز مطره شد  با انکشاف پیشرفت جوامع بشری نیازمندی های جدید اجتماعی به وجود آمد مانند عبادت دسته جمعی ،تعلیم وتربیه دسته جمعی کودکان و....که حل بعضی مسایل اجتماعی .که این امر باعث آن گردید که علاوه برساختمان های مسکونی ساختمان های نوی جدید  یعنی ساختمان های عام المنفه مانند تعمیرات ،مکاتب ،مدارس ، مساجد،تالارهای مجالس وکنفراس ها .... وغیره به وجودآمد وبرای اعمار این تعمیرات لازم بود تا اشخاص دارای دانش اختصاصی وتجارب معین موجود باشد که درنتیجه رشته مهندسی ساختمانی به وجو د آمد .

مهندسی یامعماری : درلغت Architecture یونان قدیم منشأ میگرد که به معنی سرمعمار میباشد درآن زمان مهندس تمام کارهای ساختمانی را ازشروع الی ختم انجام میداد اما بعدا باپیشرفت علم وتخنیک احتیاج به اعمار انواع جدید تعمیرات وساختمانها ازقبیل تعمیرات مدنی  (مسکونی وعام المنفعه ) ایستگاه ،ترانسپورتهای زمینی ، میدان های هوای ،فابریکه ها ،استیشن های برق و.... پیداشده وعلاوتا ساختمان خود تعمیر نیز مغلق تر وپیچیده تر شد یعنی مسایل تجهیزتعمیرات به انواع مختلف تجهیزات مانند مرکزگرمی ، کانالیزاسیون ،شبکه برق ودیگروسایل تخنیکی نیزمطرح شد  . دراین صورت یک مهندس امروز توانائی حل تمام این مسایل را ندارد بلکه یک تعداد متخصصین ساختمانی که متشکل ازمهندسین ،انجینران ساختمان ،انجینران آبرسانی ،کانالیزاسیون ،برق ،تکنالوژیست ها ،  وغیره... باهم به خاطر برآورده ساختن هدف مشترک که عبارت ازاعمارتعمیر بادرنظرداشت تمام خواسته های حجمی ،پلانی ومدنظرگرفتن رفاهیت ساکنین میباشد یکجا کار نموده اما مهندس مانند سابق مفکوره عمومی واساسی تعمیر ازلحاظ شکل  وظیفوی وپلانگذاری ومسایل زیبائی یا استاتیکی  آنرا تعین نموده ونیزکارهای متخصصین دیگرا کنترول وتنظیم می نماید پس مهندسی را به مفهوم امروزی آن میتوان چنین تعریف کرد:

مهندسی عبارت ازهنرآمیزش یافته با علم است که نقشه هارا طرح ریزی نموده ساختمان تعمیرات بنا ها ومجموعه یا کمپلکس آنها را درساحه عمل طوری پیاده میکند که درآنها مسایل عملی را ابتکارات  نقاشی به صورت اورگانیکی آمیزش میدهد قابل ذکراست که شرایط جغرافیوی ،خصوصیات طبیعی  عوارض ساحه ،اقلیم ،موادساختمانی، محل هم چنان شغل ،سن وسال جنسیت افراد جامعه ،وخصوصیات ملی ،مذهبی وعقیدوی رول مهم دارد .

تجربه طرح ریزی وساختمانی تعمیرات وساختمان های مشابه درافغانستان وکشورهای خارجی :

شهر باستانی کابل دردوره های مختلف تاریخی وشرایط مختلف ،در دوره های مختلف ساخته شده  که میتوان ازمعماری شهر کابل دردوره های مختلف تاریخی وشرایط مختلف ، دردامنه بالاحصار نام برد که مربوط به تجارب اولیه انسانها  درقسمت ساختمان وبناها بااستفاده مواد ساده ومحلی مثل سنگ ، گل وشاخه درختان ساخته شده میباشد  که به مرور زمان بنا بر پشرفته علم وتخنیک وبه وجو د آمدن وافزایش روز افزون نیازمندیهای  تعمیرات به شکل دو وسه منزله طرح ریزی واعمار شدند وبعدا بخاطر سهولت های که درمرکز نسبت به ولایات وجود داشت (پوهنتون ها ، مکاتب ،موسسات تحصیلات عالی ،مراکز کلتوری وفرهنگی موجودیت فابریکه ها وتعمیرات صنعتی وغیره) موجب شد تا تعداد کثیر ازمردم ازقسمت های مختلف افغانستان جهت ارتقای سویه تحصیلی بالا بردن سطح زندگی ورفع خواسته های مادی واقتصادی خویش  به مرکز روی آورده ودرنتیجه کثرت نفوس درکابل ، شهرکابل نمیتوانست جوابگوی مقتضیات همه جانبه ساکنیین اش باشد.  بنا براین ماسترپلان های انکشافی شهر کابل تهیه وتنظیم شد هم چنان برای اولین بار درسال1344 فابریکات خانه سازی که امکان اعمار ساختمان های بلند منزل  رهایشی به شکل تیپک را فراهم میساخت درکابل به وجودآمد. 

رشد نفوس شهرکابل به حالت پیش بینی شده باقی نماند ه بلکه  گراف آن شکل صعودی داشت  که درنتیجه پرابلم جدید شهرسازی را به وجود آورد . به این اساس  منسوبین ماستر پلان شهرکابل درسال1357 درساحه 32340 هکتارزمین برای دومیلیون نفر که معیاد طبیق آن 25 سال پیش بینی شده بود اعمار بلند منزلها، تهیه مسکن ، شهرک پولیس، بلاکهای بلندمنزل بی بی مهرو  وهم چنان تعمیرات بلند منزلهای ساحات مکرویان های سوم وچهارم مد نظر گرفته شده بود .

اعمارتعمیرات بلند منزل توانست مشکلات مسکن را برای عده زیادی ازاهالی شهر کابل حل سازد ودر نتیجه باعث شد تاازساحه کوچک استفاده اعظمی صورت گیرد ، که درپهلوی دیگر مزایا ازنگاه اقتصاد نیزیک نکته مثبت به شمارمیرود .

 اعمار تعمیرات مسکونی به شکل بلند درساحات کوچک یا مکرویان ها برای اولین بار بعد ازجنگ دوم جهانی به وجود آمد درجریان جنگ بسیاری ازمردم خانه ودارائی خودرا ازدست داده وبدون سرپناه شدند وبرای دولت های آن وقت امکان آن وجود نداشت تا امکانات تامین زندگی منفرد برای هرفامیل را فراهم آورد ،درآن زمان به اثرسعی تلاش طراهان وانجینران برای حل این معضله سیستم مکرویان ها پیشنهاد شد به خاطراینکه تعمیرات مکرویان ها هرچه زود تر ساخته شده وبدسترس مردم قرار داده شود پیشنهاد فاریکه ای ساختن عناصرآن درفابریکه خانه سازی نیزارایه شد که هردو پیشنهاد پذیرفته شد وطوریکه تجارب ثابت کرده است برای رفع معضله مسکن درشهرهای مختلف دنیا موفقیت چشم گیر داشته ودارد درفرانسه درجنگ جهانی اول درحدود(250000) دوصدوپنجا هزار واحد مسکونی جهت رفع مشکل مسکن اعمار گردید که البته توجه بیشتر درقسمت خانه های رهایشی صورت میگرفت وقریه ها به مساحت(11) یازده هکتارزمین جهت اعمار3الی4 وحتی ده منزله اختصاص داده شده  بود .

درسال1903 مهندس فرانسوی برای اولین مرتبه دراعمارتعمیرات مسکونی ورهایشی ازآهن استفاده کرد . تعمیرات مذکورباداشتن اشکال ساده مهندسی پلانگذاری مناسب وحل اقتصادی تاثیر قابل ملاحظه داشت . مساله عمده پلان گذاری وظیفوی تعمیرات مسکونی درتمام ممالک پیشرفته تامین رفاهیت درشرایط مختلف زندگی معیشتی واجتماعی تشکیل میدهد بنا درسیستم پلان گذاری مسکن بایددومساله اساسی ذیل به صورت مناسب حل گردد :

1.                     تعمیرات مسکونی باید طوری طرح ریزی گردد که هریک ازفامیل ها دارای مسکن جداگانه باشد یعنی زندگی شخصی هرفامیل باید جدا ازافراد جامعه باشد تا فامیل ها مطابق ودستورات شریعت اسلامی عنعنه وکلتورخویش درآن آسودگی ورفاهیت زیست نمایند .

2.                     هرعضوفامیل باید باجامعه ارتباط اجتماعی مشروع مطابق عنعنات ملی ومردم خود داشته باشد بنا درتنظیم مناسب تعمیرات مسکونی بلند منزل دریک ساحه کوچک یا مکرویان لازم است سه نوع محیط زیست درنظر گرفت شود :

الف: محیط زیست فامیل ها یا آپارتمانها .

ب: محیط برای ارتباط متقابل بین اطفال کوچک خارج ازمسکن (میدان های بازی اطفال بچه گانه ودخترانه )

ج: محیط برای ارتباط آزاد ومشروع اعضای فامیل باهمدیگر مانند تعمیرات عام المنفعه ،مراکزخدمات اجتماعی ، میدان های سپورت ، پارکهای عمومی وغیره .

به صورت عموم مراکز خدمات امنی اجتماعی ازنکته              ضرورت اهالی به سه کته گوری تقسیم میشوند :

1.               موسسات خدمات اجتماعی که مردم ک جهت رفع احتیاجات خویش همه روزه به آن ها مراجعه میکنند . این موسسات درنواحی مربوط باید طور ی موقیعت داشته باشند که فاصله بین دورترین تعمیر مسکونی ومراکز خدمات اجتماعی اضافه تر از500M متر نباشد ( مساجد ،مکاتب ، کودکستان ها ، شیرخوارگاه ها ، مغازه های مواد ارتزاقی ،کلینیک های صحی  ،میدان های سپورت برای اطفال وجوانان ازین نوع مراکز خدماتی میباشد ).

2.                موسسات خدمات اجتماعی که مردم همه روزه به آنها مراجعه نمی نمایند بلکه هفته یک بار ویا دوبار جهت رفع احتیاجات خویش به آنجا میروند . مانند کتابخانه ، مغازه های موسسات صنعتی ، کلوپهای موسسات تماشائی ،رستورانت ها ،صالون ها سپورتی وغیره . فاصله بین موسسات مذکور ودورترین تعمیر مسکونی باید ( 900-1000 ) متر باشد تا مردم بتوانند جهت رفع احتیاجات خویش بدون استفاده ازوسایل ترانسپورتی تاآنجا رفت وآمد کرده بتوانند .

3.                موسسات خدمات اجتماعی ایکه مردم کمتر به آنها مراجعه می نمایند مانند عیدگاه ،موزیم ها ،هتل ها ،حوض ها ی آبازی ،تیاترها ،خانه ها ی فرهنگی ،کتابخانه های مرکزی وغیره .

مراکز خدمات اجتماعی  نوع اول عموما درقسمت مرکزی یک گروپ تعمیرات مسکونی ونوع دوم در قسمت مرکزی نواحی مسکونی مدنظر گرفته میشود .وموسسات خدما ت اجتماعی نوع سوم عمومأ درقسمت مرکزی شهر مدنظر گرفته میشود. تعدادهریک ازآنهامربوط به تعدادنفوس ووسعت ناحیه مسکونی میباشد. هریک ازنواحی مسکونی توسط سرکها وجاده ها قسمت بندی میگردد بناءً مؤسسات خدمات اجتماعی نوع اول بایددرجاهای موقعیت داشته باشد که سرک های موترروتوسط پیاده روها قطع نگردد تااهالی ناحیه مربوطه مخصوصاً اطفال واشخاص سالخورده ازخطرات ترافیکی مصئون باشند برای اینکه سیستم خدمات اجتماعی درنواحی مسکونی بصورت مناسب حل گردد،هرناحیه مسکونی به چندواحدتقسیم میگردد که یک واحدمسکونی بنام مکروریان یادمیشود.به این ترتیب یک ناحیه مسکونی ازچندین مکروریان تشکیل میگردد.

پس مکروریان عبارت ازیک قسمت ناحیه مسکونی است که ساحه آن توسط شبکه های ترانسپورت شهری وترانزیتی قطع نمیگردد ودرآن برعلاوه تعمیرات مسکونی وبلاک های رهایشی تعمیرات عام المنفعه وتعمیرات خدمات اجتماعی که مردم همه روزه به آنها نیازدارند نیزموجودمیباشند.