سرک( Road)
تعریف:
سرک عبارت از ساختمان انجینیری است که وسیله ارتباط ممالک، شهرها، ولسوالیها و قراء با یکدیگر بوده و برای مرفوع ساختن احتیاجات بشری ساخته شده و از آن در جهت حمل و نقل انسانها، اشیاء و حیوانات از یک منطقه به منطقه دیگر استفاده میشود.
اهمیت وارزش سرک:
انتقالات (Transportation) برای رشد و ترقی یک جامعه عنصر حتمی و ضروری است. بدون انتقال مواد خام، اشیای تولیدی و وسایل تخنیکی، یک کشور نا توان اند تا رشد اقتصادی اش را افزایش دهند. کشور های با ترانسپورتیشن پیشرفته مثل ایالات متحده آمریکا، کانادا جاپان و غیره اکنون پیش آهنگان صنعت و تجارت هستند. وسیله های ترانسپورتیشن عبارت اند ازسرکها(Road Way) ، خطوط آهن(Rail Way)، راه های آبی(Water Way) ، خطوط هوایی(Air Way) و پایپ لاین ها(Pipe Lines) که معمول ترین وسیله ترانسپورتیشن سرک ها اند. موجودیت سرکهای خوب نقش عمده را در جهت انکشاف اوضاع اقتصادی، صنعتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی یک کشور ایفا مینماید. در موجودیت سرکهای خوب مردم قادر اند تا به آرامی از یکجا به جای دیگر سفر نمایند، اموال خود را با زودترین فرصت و کمترین قیمت به جای مورد ضرورت انتقال دهند، دهقانان محصولات زراعتی خود را به وقت معینه به شهرها برسانند، مردم که دور از شهرها زندگی میکنند از امتیازات و سهولت های شهری برخوردار گردند و ده ها سهولت دیگر برای مردم ایجاد میشوند. بالاخره میتوان گفت که موجودیت سرکها در یک مملکت باعث نزدیک شدن روابط بین مردم گردیده و میتواند با استفاده از آن اکثر مشکلات خویش را حل نمایند.
فن سرکسازی برای اولین بار در روم اختراع گردید و مردم روم در سرکسازی مهارت خاص داشته اند وقتیکه عراده جات با سرعت زیاد در فصل خشک بالای سرکهای خاکی عبور می نمود گرد و غبار بسیار زیاد بالای سرکهای خاکی تولید میشد و هم در اوقات بارنده گی باعث گل ولای شده ودر انتقالات ترافیک سکتگی رخ میداد پس به مرور زمان مردم در جستجو شد ند تا سرکهای را که سطح سخت و محکم داشته باشند اعمار نمایند که در نتیجه سرکهای قیری (Bituminous Road) وسرکهای کانکریتی (Concrete Road) اختراع شد که امروز وسعت بیشتر یافته است .
سرک ها و اقسام آن:
سرک رابهترین وسیله وزمینه ساز حمل وانتقالات اموال ، اجناس ، عراده جات ، افراد وامثالهم به بهترین وجه چه ازنگاه اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی میتوان دانست که در حیات کلی روند سهولت سازی و رشد وپیشرفت یک جامعه میتواند نقش خیلی مهم وبر جسته را ایفا نمایید .
سرک ها ازنقطه نظر موقعیت و اهداف به چهار بخش ذیل تقسیم بندی میشود.
سرک های ملی :National Highway
عبارت از سرک های اند که کشور را طولأ و عرضأ با پایتخت و همچنان کشور را با ممالک همسایه وصل نماید که دارای چند ین خطوط رفت و آمد بوده که هر خط آن حد اقل 8m عرض داشته وShoulder (شانه ها) آن حد اقل 2m عرض داشته باشد واین نوع سرک ها نیز با تزینات مکمل ترافیکی وکشوری مجهز میباشد.
سرک های ولایتی: State Highway
سرک های است که شهر های بزرگ رابا یکدیگر و نیز شهر های بزرگ را با سرک های ملی وصل میکند این نوع سرک ها که اکثرأ دولینه بوده وتمام قوانین ومقررات انجنیری وترافیکی مراعات میشود و عرض مجموعی میباشد.12m این سرک ها
District Roads سرک های ولسوالی
نوع سرک های است که شهر های کوچک را با یکدیگر و شهر های کوچک را با شهر های بزرگ وصل میکند و این نوع سرک ها به دو بخش تقسیم بندی میشود .
v سرک های اساسی ولسوالیMajor District Roads
سرک هایست که مشابه به سرک های ولایتی بوده ودارای عرض 9m میباشد که در مناطق کوهستانی عرض این نوع سرک ها به 4.75m تقلیل میابد.
v سرک های فرعی ولسوالی Sub District Roads
سرک هایست که دارای عرض 7.5m الی 9m بوده که درمناطق کوهستانی عرض آن به 4.75m تقلیل میابد.
:Village Roads سرک های قریه جات
سرک هایست که قریه جات را با هم وصل میکند و معمولأ دارای یک لین با عرض مجموعی 7.5m میباشد ودرصورت عبور ازمناطق کوهستانی عرض آن به 4m تقلیل میابد
1.1 سیستم نمره گذاری سرک ها (Road Numbering System):
تا فعلآ در افغانستان کدام سیستم که نشان دهنده نمبر سرک ها باشد، معرفی نگردیده است. مشاورین یک سیستم که در ذیل شرح داده شده است معرفی کرده اند:
1.1.1 شاهراه های منطقوی (Regional highways):
دارای پسوند (RH) بوده و دارای نمبر دو رقمی میباشد که بخش های آن از 01 شروع الی 99 ختم میگردد. گروپ مشاورین سرک حلقوی را را به چهار بخش کابل، کندهار، هرات و مزارشریف که به ترتیب دارای نمبر های 01 الی 04 میباشد.
1.1.2 شاهراه های ملی (National Highways):
دارای پسوند (NH) بوده و دارای دو نمبر دورقمی میباشد که بخش های آن از 01 شروع و الی 99 ختم میگردد. تا فعلا" کمتر از پنجاه شاهراهای ملی در افغانستان موجود است که همین نمره گذاری دو رقمی آنرا کفایت میکند. طور مثال شاهراه ملی بگرامی- جلال آباد میتواند دارای نمبر 01 باشد که چنین نمره گذاری اهمیت منطقه را نیز معلوم میکند. شاهراه های ملی نظر به نزدیک ترین شهر بزرگ نمره گذاری میشود. شاهراه های ملی نزدیک به کابل، کندهار، هرات و مزارشریف هر کدام به ترتیب از 01 الی 19، 30 الی39 و 40 الی 49 نمره گذاری شده اند.
1.1.3 سرک های ولایتی (Provincial Roads):
عبارت از سرک های اند که دارای پسوند (PR) و دارای نمبر چهار رقمی که دو رقم آن نشان دهنده کود ولایتی (کود منطقوی) و دو رقم دیگر آن نشان دهنده بخش های سرک ولایتی را نشان داده که از01 شروع و الی 99 ختم میگردد. مثلآ نمره گذاری سرک ایبک – دره صوف در سمنگان ( PR 1503 ) میباشد. که 15 آن نشان دهنده
کود ولایتی سمنگان یا ( کود منطقوی) و 03 آن نمبرسرک بخش ایبک – دره صوف میباشد.
1.1.4 سرک های دهاتی (Rural Roads) :
عبارت از سرک های اند که دارای پسوند (R) و نمبر چهار رقمی مانند نمره گذاری ولایتی میباشد. که دو رقم آن برای نشان دادن کود ولایتی و دورقم دیگر آن نشان دهنده بخش سرک های دهاتی بوده که از 01 شروع الی 99 ختم میگردد. مثلآ سرک دهاتی به اساس نمبر در سمنگان ( R 1503 ) میباشد که فرق عمده آن در حروف میباشد.
|
طول "کیلومتر" |
صنف بندی شاهراه ها |
|
3227 کیلومتر |
Regional Highways شاهراه های منطقوی |
|
4906 کیلومتر |
National Highwaysشاهراه های ملی |
|
9656 کیلومتر |
Provincial Roads سرک های ولایتی |
|
(تخمینی) 17000 کیلومتر |
Rural Roads سرک های دهاتی |
|
34789 کیلومتر |
مجموعه عمومی |
|
طول (کیلومتر) |
ختم |
شروع |
نمبر شاهراه |
|
483 |
کندهار |
کابل |
01RH |
|
564 |
هرات |
کندهار |
02RH |
|
747 |
مزارشریف |
هرات |
03RH |
|
407 |
کابل |
مزارشریف |
04RH |
|
224 |
تورخم |
کابل |
05RH |
|
104 |
سپین بولدک |
کندهار |
06RH |
|
223 |
زرنج |
دلارام |
07RH |
|
124 |
اسلام قلعه |
هرات |
08RH |
|
119 |
تورغندی |
هرات |
09RH |
|
37 |
آقینه |
اندخوی |
10RH |
|
57 |
حیرتان |
نایب آباد |
11RH |
|
138 |
شیرخان بندر |
پل خمری |
12RH |
|
3227 |
|
|
مجموعه |
|
طول (کیلومتر) |
ختم |
شروع |
نمبر شاهراه |
|
130 |
اسمار |
جلال آباد |
NH 01 |
|
67 |
نورستان |
جلال آباد |
NH 02 |
|
175 |
جلال آباد ( از گندمک) |
کابل |
NH 03 |
|
105 |
سروبی از طریق کوهستان |
جبل سراج |
NH 04 |
|
248 |
یکاولنگ (از بامیان) |
چاریکار |
NH 05 |
|
855 |
هرات (از پنجاب چغچران) |
میدان شهر |
NH 06 |
|
209 |
دوشی |
حصه اول بهسود |
NH 07 |
|
297 |
غلام خان (پل علم، گردیز، خوست) |
کابل |
NH 08 |
|
58 |
( RH 01) خوشی |
سید آباد |
NH 09 |
|
86 |
گردیز (زرمت) |
غزنی |
NH 10 |
|
116 |
گردیز ( شرن) |
غزنی |
NH 11 |
|
7 |
گوربز |
متن |
NH 12 |
|
468 |
NH ( شاهراه شرق - غرب از ترینکوت) |
کندهار |
NH 20 |
|
268 |
خانشین |
گرشک |
NH 21 |
|
362 |
گارد اولنگ |
دلارام |
NH 22 |
|
203 |
فراه رود ( ازطریق فراه) |
دلارام |
NH 31 |
|
324 |
چغچران |
شبرغان |
NH 40 |
|
362 |
مزارشریف |
پنجاب |
NH 41 |
|
104 |
کندز |
خلم |
NH 42 |
|
365 |
اشکاشم |
کندز |
NH 43 |
|
97 |
ینگی قلعه |
تالقان |
NH 44 |
|
4906 |
|
|
مجموعه |